Budowa paznokcia

Paznokieć to jeden z rodzajów przydatków skóry w postaci rogowej osłony dystalnej części palca. Posiada postać prześwitującej wypukłej płytki o funkcjach ochronnych. Paznokieć kształtuje się około 3 miesiąca życia płodowego, początkowo jako zgrubienie nabłonka potem około 5 miesiąca życia płodowego jako zrogowaciały wytwór naskórka.

Oto elementy paznokcia, które składają się na jego budowę:

• płytka paznokcia – zbudowana jest z dachówkowato ułożonych zrogowaciałych komórek, bogatych w białka keratyny. Ten element budowy paznokcia składa się z 3 warstw. Pierwszą stanowi twarda, ale cienka warstwa grzbietowa, składająca się z ciasno ułożonych zrogowaciałych komórek (korneocytów). Druga warstwa miękka, ale grubsza nazywana jest pośrednią. Ostatnia warstwa brzuszna jest najcieńsza. Stosunek grubości wszystkich trzech warstw wynosi 3:5:2. Skóra pod płytką jest inaczej unaczyniona u różnych osób. To od niej zależy kolor paznokcia,
• łożysko paznokcia – znajduje się bezpośrednio pod płytką, tworzy go łącznotkankowe podłoże odpowiadające skórze właściwej, które pokryte jest swoistym naskórkiem wyściełającym płytkę paznokcia od spodu (tzw. hyponychium)To wyjątkowo unaczyniony i unerwiony element budowy każdego paznokcia. Charakteryzuje go listkowa budowa wzdłuż kierunku narastania paznokcia,
• macierz paznokcia – często nazywana korzeniem, ponieważ jest to miejsce wzrostu paznokcia. Składa się z komórek macierzystych, które dzieląc się, migrują w dystalny koniec i rogowacieją tworząc paznokieć. To bardzo ważny element, który formuje płytkę. Uszkodzenie macierzy powoduje zaburzenie wzrostu paznokcia,
• obłączek paznokcia – część bliższa paznokcia w postaci mlecznego półksiężyca. Jest częścią macierzy, leży skośnie do płytki paznokciowej i od jego położenia uwarunkowany jest dachówkowaty układ komórek blaszki paznokcia. Jego brak może świadczyć o chorobach,
• wolny brzeg paznokcia – element płytki paznokciowej, który wystaje ponad opuszkę palca, stanowiąc koniec paznokcia,
• wał paznokcia – część okalająca płytkę paznokciową od boków i części dystalnej, powstaje już w życiu płodowym poprzez szybszy wzrost skóry w porównaniu z różnicowaniem się komórek tworzących paznokieć. Stabilizuje i chroni płytkę paznokcia.
• obrąbek naskórkowy – tworzy go naskórek tylnego wału paznokciowego Jego wielkość jest zróżnicowana osobniczo.

 

Budowa paznokci jest często pomocna w diagnozowaniu chorób. Stan zdrowotny organizmu ma wpływ na wygląd płytki paznokciowej. Części paznokcia, a przede wszystkim kształty i kolor płytki paznokciowej są dość zróżnicowane. Zmiany chorobowe na paznokciach to nie tylko problem estetyczny. Może być to sygnał o schorzeniach skórnych lub chorobach ogólnoustrojowych.

Źródło: Opracowanie własne

Skład paznokcia

Głównym składnikiem budowy płytki paznokciowej jest keratyna. To rodzaj białka, będącego budulcem nie tylko paznokci, a także skóry i włosów. Ludzki paznokieć w 80% składa się z tzw. keratyny twardej, a w 10-20% z keratyny miękkiej. Odpowiednie ilości keratyny sprawiają, iż paznokcie są twarde, a ich płytka odporna na wszelkie zewnętrzne uszkodzenia. Niedobór keratyny powoduje, iż paznokcie rozdwajają się, łamią, zmieniają barwę, ale przede wszystkim są narażone na pojawianie się chorób, także o podłożu grzybiczym.

Z czego składa się paznokieć? Zdrowe paznokcie są przede wszystkim zbiorem odpowiedniej ilości aminokwasów, które tworzą łańcuchy polipeptydowe keratyny. Skład aminokwasów paznokci wygląda następująco:

• kwas glutaminowy,
• seryna,
• leucyna,
• treonina,
• lizyna,
• arginina,
• cysteina,
• histydyna,
• was asparaginowy,
• prolina,
• glicyna,
• alanina,
• fenyloalanina
• walina,
• metionina,
• izoleucyna,
• tyrozyna.

 

W płytce paznokciowej znajdują się także lipidy (głównie cholesterol), woda oraz takie pierwiastki, jak sód (Na), azot (N), wapń (Ca), magnez (Mg), potas (K), żelazo (Fe), miedź (Cu) i cynk (Zn), fosfor (P), selen (Se) i siarka (S). Ilość tych minerałów i elektrolitów jest bardzo zmienna.

 

Powiązane artykuły: 

Jak szybko rosną paznokcie? U rąk i nóg >>
Rozdwajające paznokcie - przyczyny. Dlaczego się rozwarstwiają? >>
Badanie mykologiczne – czym jest? Rodzaje >>

Bibliografia:

1. A.W. Surma „Wpływ stanu zdrowia oraz stylu życia na wygląd paznokci”, Niepubliczna Wyższa Szkoła Medyczna w Poznaniu, Kosmetologia Estetyczna, 1/2016/vol.5,
2. S. Gregoriou, G. Argyriou, G. Larios, D. Rigopoulos „Schorzenia paznokci a choroby układowe – o czym mówi nam wygląd paznokci?”, Uniwersytet Medyczny w Atenach, 2008 r.,
3. M. Podgórska „Kończyny – przedmiot specjalizacji we współczesnych naukach o zdrowiu”, Wyższa Szkoła w Gdańsku, 2019 r. 4.
4. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22521879/
5. Kobayashi Y, Miyamoto M, Sugibayashi K, MorimotoY. Drug permeation through the three layers of the human nail plate. J Pharm Pharmacol. 1999;51:271–279.
6. Runne U, Orfanos C. The human nail: structure, growth and pathological changes. Curr Probl Dermatol. 1981;9:102–151. 7.
7. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28098391/
8. Anatomia człowieka, A Bochenek, M.Reicher, Tom V, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010, s. 356-360. ISBN 978-83-200-3258-1. 9.
9. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18489354/
10. M. Klamczyńska, E Kopaczewska, A. Skocka-Pietruszewska „Atlas podologiczny”, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, wydanie Warszawa, 1,2020. 11.
11. http://aestheticcosmetology.com/wp-content/uploads/2019/02/ke2016.1-2.pdf
12. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1467-2494.2007.00372.x