Cebulki włosów - jak pobudzić uśpione?

Przedstawione poniżej treści nie mają charakteru promocyjnego. Ich wyłącznym celem jest edukacja i podniesienie poziomu wiedzy odbiorcy na temat zdrowia. Należy jednak pamiętać, że żadna z informacji nie może zastąpić porady lekarskiej lub konsultacji z farmaceutą.

Cebulki włosów to fragment ich korzeni, czyli części żywej. Jest to bardzo istotny element, odpowiedzialny za dotlenienie i odżywienie całej łodygi. Jak dbać o cebulki, by włosy były mocne, zdrowo wyglądały i nie wypadały nadmiernie?

Czym są cebulki włosów?

Każdy włos na ciele człowieka dzieli się na część żywą i część martwą. To, co widoczne jest ponad powierzchnią skóry, to część martwa, czyli nieunerwiona i nieukrwiona łodyga włosa. Część żywa znajduje się pod powierzchnią skóry, więc jest niewidoczna. Stanowi ją korzeń zakotwiczony w mieszku włosowym w skórze właściwej.

Dolna część mieszka włosowego to właśnie cebulka włosa, zwana również opuszką. Cebulka składa się z komórek macierzy i pochewki wewnętrznej, do której wpukla się brodawka zawierająca włókna nerwowe, włosowate naczynia krwionośne oraz komórki tkanki łącznej, dzięki czemu możliwe jest jej dotlenienie i odżywienie.

Źródło: opracowanie własne

Cebulki włosów są zatem ich swoistym fundamentem. Zdrowa cebulka to zdrowy i mocny włos, ponieważ to właśnie z niej całość czerpie wszystkie potrzebne substancje odżywcze.

Cebulka ma za zadanie również utrzymywać włos w skórze. Jej osłabienie spowodowane np. brakiem odpowiedniego odżywienia lub dotlenienia powoduje obumarcie, w konsekwencji którego wypada cały włos z cebulką. Opuszkę można porównać do korzenia drzewa – kiedy korzeń usycha, usycha i przewraca się całe drzewo, ponieważ nic już nie utrzymuje go w ziemi.

Zalążki włosów tworzą się na wczesnym etapie płodowym – około trzeciego miesiąca ciąży. Zbudowane są z wpuklających się w skórę właściwą komórek naskórka. Otaczają one skupiska fibroblastów, które są prekursorem brodawek włosowych, tworząc opuszkę włosa (tzw. cebulkę). To tam toczy się nieustanny proces podziału komórek tworzących strukturę całego włókna włosowego.

W przekroju podłużnym włosa wyróżnia się więc:

łodygę (widoczną część ponad powierzchnią skóry),
korzeń włosa („żywą” część pod powierzchnią skóry),
cebulkę z komórkami macierzy, w której dochodzi do licznych podziałów komórkowych tworzących włos (zwaną inaczej opuszką),
ukrwioną i unerwioną brodawkę zawierającą także komórki tkanki łącznej.

W przekroju poprzecznym łodygi włosa natomiast wyróżnia się:

rdzeń,
korę,
cienką osłonkę tzw. powłoczkę włosa składającą się z jednej warstwy płaskich dachówkowato ułożonych zrogowaciałych komórek

Przyczyny wypadania włosów z cebulkami

Wypadanie włosów jest zjawiskiem fizjologicznym występującym codziennie również u zdrowych osób, których włosy są w znakomitej kondycji. Z czego to wynika? Z cyklu rozwojowego włosa. Włosy nie rosną w sposób ciągły tylko cykliczny. Faza wzrostu włosa jest osobniczo zmienna i trwa od 2-6 lat.

Włos powstaje w macierzy, w wyniku intensywnych podziałów komórkowych tworzy się i rośnie. Z czasem ilość podziałów komórkowych słabnie, cebulki włosa ulegają zmniejszeniu, wzrost włosa spowalnia, przechodząc w fazę spoczynkową, w której wzrost jest zahamowany a włos wypada.

Jest to proces całkowicie naturalny, dlatego wypadające włosy z cebulkami nie zawsze są powodem do niepokoju. Każdy dorosły człowiek traci w naturalny sposób około 60-100 włosów każdego dnia, by na ich miejscu mogły pojawić się nowe, młode włókna. Problem pojawia się wówczas, gdy ilość wypadających włosów jest znacząco większa. Wówczas mówi się o nadmiernym wypadaniu, które może mieć rozmaite podłoże i prowadzić do łysienia.

Przyczyny wypadania włosów z cebulkami w nadmierny sposób mogą być prozaiczne, jak choćby niewłaściwa pielęgnacja. U kobiet często u jego podłoża leży zbyt częste poddawanie włosów zabiegom upiększającym, takim jak koloryzacja, trwała ondulacja, prostowanie itp. Zabiegi te powodują przesuszenie włosów i otwieranie ich łusek pełniących funkcję ochronną. W konsekwencji włókno staje się nieodporne na uszkodzenia oraz szkodliwy wpływ czynników zewnętrznych, osłabia się i wypada.

Słabe cebulki włosów mogą być także następstwem stanu chorobowego skóry głowy – grzybicy, łupieżu czy chorób autoimmunologicznych. Grzybica znacząco pogarsza kondycję całej skóry głowy oraz umiejscowionych w niej licznie cebulek włosów, osłabia je i wzmaga wypadanie. Podobne konsekwencje może wywołać łupież polegający na złuszczaniu fragmentów naskórka owłosionej skóry i odrywaniu się od niej suchych, drobnych płatków. Łupieżowi może towarzyszyć nadmierna produkcja sebum i prowadząca do zaczopowania cebulek włosów i ujść mieszków włosowych. Zaczopowanie osłabia cebulki i powoduje nadmierną utratę włosów. W przebiegu łupieżu tłustego towarzyszący świąd owłosionej skóry głowy wywołuje odruch drapania co po pierwsze nasila stan zapalny osłabiając korzenie włosów, po drugie samo drapanie również przyczynia się do nasilenia wypadania włosów wraz z cebulkami.

Czy włosy wyrwane z cebulką odrastają?

Gdy włosy wypadają z cebulkami, to czy możliwy jest ich odrost, czy proces ten jest już nieodwracalny? Zależy to od podłoża wypadania włosów. Nieodwracalne jest tzw. łysienie bliznowaciejące będące konsekwencją np. niektórych postaci grzybicy woszczynowej skóry głowy. Na miejscu utraconych korzeni włosowych powstają blizny uniemożliwiające wyrastanie nowych włókien. W innych przypadkach włosy wypadające z cebulkami mogą odrosnąć, a łodygi zostać odbudowane w pozostałej pod powierzchnią skóry macierzy.

Mechaniczne wyrwanie włosów z cebulkami nie jest nieodwracalne. Włoski, wyrywane np. z łydek podczas depilacji woskowej, odrastają, choć proces ten trwa dłużej niż w przypadku ich golenia. Podobnie rzecz wygląda w przypadku włosów na głowie – ich wyrwanie nie powoduje ostatecznej utraty, a czas, w jakim włosy odrosną, zależy od tego, w którym momencie ich cyklu rozwojowego zostały wyrwane.

Powiązane artykuły:

Peeling skóry głowy – jak oczyścić skórę głowy w domu? >>
Badanie włosów – jakie wykonać? Rodzaje >>
Proteiny na włosy – czym są i jak stosować? >>

Bibliografia:

A. Szlachcic, K. Szlachcic-Wyroba, Cechy morfologiczne i fizjologiczne włosów. Podstawy diagnostyki trychologicznej, w: Kosmetologia estetyczna 3 / 2014 / vol. 3
http://aestheticcosmetology.com/wp-content/uploads/2019/04/ke2014.3-6.pdf [14.04.2021]
Dr Przemysław Styczeń, Włosom na ratunek
http://drstyczen.pl/upload/drstyczen/wlosom_na_ratunek_trychologia_art_of_beauty.pdf [14.04.2021]
E. Małek, Charakterystyka budowy i funkcji skóry oraz włosów, Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy Radom 2007
https://zsm2krakow.pl/images/dokumenty/dydaktyka/f/fryzjer_514[01]_z1.01_u.pdf [14.04.2021]
J. Arct, K. Pytkowska, Kosmetologia włosów, Wrocław 2020.
M. Bednarek, C. Musiał, Najczęstsze problemy pacjenta trychologicznego – choroby skóry głowy, w: Kosmetologia estetyczna 3 / 2019 / vol. 8.
Sawicki W. Histologia, PZWL Warszawa 2005.
Braun-Falco Dermatologia Tom IV, Wydawnictwo Czelej Lublin 2017.
Lis A, Wcisło-Dziadecka D, Kamińska G. Physiology and pathology of growth and loss of human scalp hair. Advances in Dermatology and Allergology/Postępy Dermatologii i Alergologii. 2003;20(5):260-266.