Leczenie grzybicy
Grzybica skóry jest zapalnym procesem chorobowym o różnym nasileniu. Wywołują ją grzyby chorobotwórcze, najczęściej tzw. dermatofity i grzyby drożdżopodobne, ale również grzyby pleśniowe. Choroba atakuje zarówno dzieci, jak i osoby dorosłe. Grzybica może obejmować skórę gładką, owłosioną i paznokcie. Zmiany skórne w przebiegu grzybicy mają postać owalnych ognisk o charakterze rumieniowym z widocznym złuszczaniem oraz towarzyszącym, zazwyczaj wyraźnym świądem.
Jak można zarazić się grzybicą?
Grzyby chorobotwórcze bardzo łatwo przenoszą się bezpośrednio z osoby chorej na osoby z najbliższego otoczenia. Częstym źródłem zakażenia są również zwierzęta, najczęściej świnki morskie, chomiki, koty, psy. Grzybicą możemy się zakazić także w sposób pośredni przez kontakt z zarodnikami grzybów, które znajdują się w miejscach publicznych takich jak: siłownie, sauny, pływalnie, a także na meblach, ubraniach, szczotkach do włosów oraz innych przedmiotach codziennego użytku.
Ogromna liczba osób dotkniętych tym schorzeniem sprawiła, że grzybicę uznaje się za chorobę cywilizacyjną. Możemy się nią zakazić praktycznie wszędzie. Oczywiście lepiej jest zapobiegać niż leczyć, dlatego bardzo ważne jest przestrzeganie zasad prawidłowej higieny.
W jaki sposób można zapobiec zakażeniu grzybicą?
- Należy pamiętać o zmianie bielizny i skarpetek przynajmniej raz w ciągu dnia.
- Po kąpieli lub prysznicu trzeba wytrzeć dokładnie ciało, pamiętając o tym, że wilgotne środowisko sprzyja namnażaniu się grzybów. Żeby dokładnie osuszyć skórę można nawet użyć suszarki.
- Nie powinno się dzielić z innymi osobami ręczników, grzebieni, szczotek, ubrań, sprzętu sportowego i innych przedmiotów osobistych, które mogą być łatwym źródłem zakażenia.
- Jeśli chcemy zapobiec zakażeniu, powinniśmy nosić luźne ubrania z naturalnych materiałów oraz unikać zakładania zbyt ciasnej bielizny.
- Zawsze należy nosić klapki lub specjalne sandały w publicznej pływalni, pod prysznicem, w toalecie czy szatni. W takich miejscach ryzyko zarażenia grzybicą stóp jest bardzo wysokie.
- W celu uniknięcia zakażenia grzybicą stóp trzeba pamiętać, aby nosić przewiewne obuwie, takie, w którym stopy będą mogły swobodnie "oddychać", wybierajmy np. sandały, buty skórzane lub obuwie ze specjalną, przepuszczalną membraną.
- Ze względu na dość duże rozpowszechnienie grzybicy paznokci oraz rzadziej grzybicy owłosionej skóry głowy, powinno się zadbać o odpowiedni dobór placówek kosmetycznych, takich jak salony fryzjerskie czy gabinety kosmetyczne. Zarodniki grzybów mogą przeżyć na grzebieniach, szczotkach, suszarkach, spinkach, pilnikach i innych podobnych przedmiotach, jeśli nie są one odpowiednio myte, dezynfekowane lub sterylizowane. Pamiętajmy również o tym, że w takich miejscach możemy zarazić się wirusami HBV, HCV czy HIV.
- Nie należy zapominać, że osoby z nasilonym łojotokiem, a co za tym idzie – ze schorzeniami z nim związanymi, takimi jak powszechnie występujące łojotokowe zapalenie skóry czy łupież, są bardziej narażone na zakażenie grzybicą. Czynnikiem wywołującym te choroby są drożdżopodobne grzyby z rodzaju Malassezia, których liczba znacząco się zwiększa w złuszczającym się naskórku.
- Ważnym elementem jest leczenie zwierząt domowych, u których podejrzewamy infekcję grzybiczą. Jeżeli jeden z naszych pupili jest chory, upewnijmy się, czy pozostałe są zdrowe. Wdrożenie odpowiedniej terapii weterynaryjnej może zapobiec rozprzestrzenianiu się zakażenia na inne zwierzęta oraz domowników. Choremu zwierzęciu powinno się przystrzyc sierść. Łatwiej będzie wtedy aplikować leki i usunąć z sierści zarodniki grzybów, które mogłyby osadzać się na meblach i dywanach. Obroże, smycze oraz sprzęty do pielęgnacji zwierząt powinny zostać odpowiednio umyte i zdezynfekowane. W czasie leczenia bezpośredni kontakt ze zwierzętami powinien być ograniczony, a jeśli jest niezbędny, należy stosować środki ochronne, np. rękawiczki.
- Pewne produkty spożywcze mogą być przyczyną rozprzestrzeniania lub zaostrzenia zakażeń grzybiczych. Wśród nich wymienia się:
- Cukry proste – są dla grzybów najlepszą pożywką. Żeby zapobiec rozprzestrzenianiu się infekcji, należy unikać spożywania dużej ilości cukru, produktów słodzonych, a także owoców.
- Zboża – najlepiej stosować przez krótki okres dietę bezglutenową, która powinna zredukować intensywność zakażenia.
- Żywność przetworzoną – zawiera w swoim składzie syrop glukozowy i skrobię, które również stanowią świetne pożywienie dla grzybów.
- Podstawą powinna być zdrowa i zbilansowana dieta oraz duża ilość wody.
Leczenie grzybicy
W większości przypadków mniej rozległych grzybic skóry gładkiej oraz grzybicy stóp wystarczające jest leczenie miejscowe. W tym celu stosuje się nowoczesne preparaty przeciwgrzybicze, które skutecznie zwalczają chorobotwórcze grzyby, a także łagodzą towarzyszący chorobie stan zapalny. Na szczególną uwagę zasługują preparaty z cyklopiroksolaminą.
Cyklopiroksolamina posiada bardzo szerokie spektrum działania przeciwgrzybiczego, dodatkowo działa przeciwzapalnie i przeciwbakteryjnie. Dostępność kilku postaci farmaceutycznych pozwala dobrać odpowiednią formę do lokalizacji schorzenia. W przypadkach zmian zlokalizowanych na twarzy, w pachwinach, pod piersiami lub w fałdach skórnych warto wybrać preparat postaci zawiesiny. Zawiesina jest lekką i delikatną formą o kremowej konsystencji. Taka forma dobrze się sprawdza w leczeniu zmian na skórze gładkiej. W przypadku grzybicy stóp bardziej odpowiedni będzie żel, który doskonale i szybko się wchłania nie pozostawiając tłustej powłoki. Dodatkową zaletą żelu jest podłoże zawierające specjalną substancję o właściwościach wysuszających. Na rynku dostępny jest również roztwór aplikowany na skórę owłosioną głowy, jak i owłosione partie skóry tułowia.
Powyższe leki powinny być lekko wcierane w zmienioną chorobowo skórę dwa razy dziennie lub pozostawione do wyschnięcia. Jeżeli lekarz nie zaleci inaczej, leczenie należy kontynuować do 10 dni po ustąpieniu objawów choroby.
Jeśli chodzi o preparaty stosowane miejscowo na płytki paznokciowe, zalecane są lakiery do paznokci zawierające np. cyklopiroks. Przewagą tej substancji nad innymi jest dodatkowe działanie przeciwbakteryjne i przeciwzapalne. Lakier należy używać zgodnie z zaleceniami umieszczonymi na ulotce informacyjnej.
Pamiętajmy, że konieczne może się okazać leczenie doustne lub terapia łączona (doustna i miejscowa).
Jeżeli zaobserwujesz u siebie poniższe objawy:
- rozległe zmiany na skórze gładkiej
- długo utrzymujące się – powyżej 2-3 tygodni - zmiany przypominające grzybicę, które nie ustępują po stosowaniu miejscowych leków przeciwgrzybiczych
- duże zmiany o charakterze grzybicy, obejmujące skórę owłosioną głowy
- grzybicę paznokci dotyczącą co najmniej czterech palców
powinieneś natychmiast udać się do lekarza.
W zmianach bardzo rozległych i przewlekłych konieczne jest określenie wrażliwości wyhodowanych grzybów na preparaty przeciwgrzybicze, natomiast w niewielkich zmianach skórnych wywołanych przez dermatofity można rozpocząć leczenie po rozpoznaniu na podstawie obrazu klinicznego. Kierując się wyborem leku ogólnego, lekarz bierze pod uwagę stan ogólny i wiek pacjenta, przyjmowane przez niego leki oraz rodzaj grzyba wywołującego zakażenie. Ze względu na liczne interakcje między lekami oraz przeciwwskazania i możliwość wystąpienia działań niepożądanych sposób dawkowania preparatów doustnych ustala lekarz.
Powiązane artykuły:
Żywienie w grzybicy >>
Wszystko o grzybicy >>
Kogo najczęściej dotyka grzybica >>
Bibliografia:
- Błaszczyk-Kostanecka M., Wolska H.: Dermatologia w praktyce. PZWL: Warszawa 2009.
- Jabłońska S., Majewski S.: Choroby skóry i choroby przenoszone drogą płciową. PZWL: Warszawa, 2005.
- Szepietowski J.: Leczenie chorób skóry i chorób przenoszonych drogą płciową, PZWL: Warszawa 2002.
- Fungal Diseases: Ringworm Risk & Prevention [http://www.cdc.gov/fungal/diseases/ringworm/risk-prevention.html].
- Natural Treatment For Ringworm October 14, 2009 [https://ringwormtreament.wordpress.com].
- Goldenberg G., MD. Optimizing Treatment Approaches in Seborrheic Dermatitis. J Clin Aesthet Dermatol., 2013 Feb; 6(2): 44–49.