Grzybice skóry gładkiej
Grzybica skóry gładkiej to powierzchowny stan zapalny skóry wywołany przez zakażenie grzybami chorobotwórczymi, tzw. dermatofitami, najczęściej Trichophyton rubrum, Microsporum canis oraz grzybami drożdżopodobnymi, a niekiedy także pleśniowcami. Schorzenie to występuje powszechnie, niezależnie od płci i może dotyczyć zarówno dzieci jak i dorosłych.
Co to jest grzybica skóry gładkiej?
Grzybica skóry gładkiej to grzybica obejmująca praktycznie cały obszar ciała oprócz skóry owłosionej głowy i okolicy brody u mężczyzn. Występuje głównie na odsłoniętych częściach ciała, czyli na twarzy, szyi i na rękach, jednak często zajmuje również obszary zasłonięte - klatkę piersiową, plecy, ramiona oraz kończyny dolne.
Do grzybicy skóry gładkiej zaliczamy ponadto inne odmiany. Wśród nich wymieniamy najbardziej rozpowszechnioną grzybicę stóp, która może stanowić nawet 1/3 przypadków. Poza tym możemy także wyróżnić dość częstą grzybicę pachwin, grzybicę podudzi i rzadko dłoni. Te szczególne przypadki są również częścią skóry gładkiej, ale ze względu na charakterystyczny, odmienny przebieg i specyficzne cechy dla każdej lokalizacji, traktujemy je jako oddzielne postacie grzybicy skóry. Można o nich przeczytać w innych artykułach na stronie.
Objawy grzybicy skóry gładkiej
Zmiany charakterystyczne dla grzybicy skóry gładkiej to różowe pojedyncze lub mnogie okrągłe ogniska, odróżniające się wyraźnie od skóry zdrowej. Wykwity stopniowo powiększają się i mogą zlewać się ze sobą, tworząc rozległe ogniska o nieregularnych kształtach. Czasami możemy zauważyć przejaśnienie w środku zmian.
Oprócz najczęstszych lokalizacji wymienionych na początku artykułu, grzybice mogą również wystąpić na twarzy, szyi, tułowiu, pośladkach oraz kończynach górnych i dolnych. Mikroorganizmami odpowiedzialnymi za te infekcje są najczęściej najliczniejsze wśród grzybów – dermatofity. Mają one szczególną zdolność do atakowania skóry i wytworów naskórka, czyli włosów i paznokci, dlatego skórę zmienioną chorobowo możemy znaleźć praktycznie w każdym miejscu naszego ciała. Nieco odmiennym przebiegiem charakteryzują się ogniska grzybicy skóry gładkiej, ale zlokalizowane na skórze pokrytej owłosieniem: na klatce piersiowej u mężczyzn, przedramionach czy na podudziach. W tym przypadku typowym okrągłym, rumieniowym ogniskom mogą towarzyszyć specyficzne zapalne grudki w okolicy ujść mieszków włosowych. Natomiast sprawcami zakażenia w obrębie pach, pachwin oraz fałdów skórnych są głównie grzyby z rodzaju drożdżaków. Są one naturalnymi „mieszkańcami“ naszej skóry, ale w odpowiednich dla ich wzrostu warunkach może dojść do rozwoju zakażenia. Mówimy wtedy o tzw. wyprzeniach drożdżakowych. Dotyczą one najczęściej osób otyłych, chorych na cukrzycę lub po długotrwałym stosowaniu antybiotyków. Zarówno do leczenia dermatofitowych zakażeń skóry, jak i drożdżyc rekomendowana jest cyklopiroksolamina aplikowana miejscowo. W zależności od lokalizacj zmian skórnych zaleca się stosowanie preparatu w różnych formach. W obrębie skóry gładkiej najlepiej sprawdza się lek w postaci zawiesiny, w obrębie skóry pokrytej owłosieniem roztwór lub zawiesina, w grzybicy stóp – żel, a w okolicach dotkniętych zakażeniem drożdżakowym zaleca się preparat w formie zawiesiny.
Jak zapobiec zakażeniu grzybicą?
Do zakażenia grzybicą skóry gładkiej najczęściej dochodzi przez bezpośredni kontakt. Grzybicą można zarazić się od zwierząt domowych, np. podczas zabawy z kotem, świnką morską czy chomikiem. Często również możemy zarazić się grzybicą przez kontakt ze skórą osoby zakażonej, np. podczas sportów kontaktowych. Grzybicę mogą wywołać także zarodniki grzybów znajdujące się w obiektach użytku publicznego, takich jak ośrodki sportowe, baseny czy siłownie, które są częstym źródłem zakażenia grzybicą stóp. Rzadziej zarodniki bytują na przedmiotach codziennego użytku oraz w glebie, ze względu na mniej korzystne warunki do rozmnażania.
Zakażeniu grzybicą możemy zapobiec, przede wszystkim unikając bezpośredniego kontaktu z osobą chorą oraz używania wspólnych ręczników, pościeli, szczotki do włosów, odzieży. Osoby aktywne sportowo muszą wziąć pod uwagę częstsze narażenie na grzybicę w miejscach publicznych, gdzie występuje wilgoć, np. na pływalni, w saunie, pod prysznicem. Należy także pamiętać, że jeśli zaraziliśmy się od swojego zwierzęcia, powinniśmy zbadać je u weterynarza.
Leczenie grzybicy skóry gładkiej
Infekcja grzybicza jest z reguły niegroźna, pod warunkiem że jest odpowiednio wcześnie rozpoznana i właściwie leczona. Większość przypadków ustępuje po zastosowaniu miejscowych środków przeciwgrzybiczych po około 2–4 tygodniach leczenia. Jednak w sytuacji wystąpienia rozległych zmian może być konieczne zastosowanie doustnego leczenia przeciwgrzybiczego. Postępowanie lecznicze w owłosionych partiach ciała jest podobne jak w przypadku innych okolic grzybicy skóry gładkiej, natomiast ze względu na charakterystyczną lokalizację należy rozważyć zastosowanie preparatu przeciwgrzybiczego w postaci roztworu (na silnie owłosioną klatkę piersiową u mężczyzn) czy zawiesinę (na podudzia).
W przypadku grzybicy nieleczonej, w miarę rozwoju infekcji ogniska rozszerzają się i mogą się ze sobą zlewać, obejmując coraz większy obszar. Ponadto ze względu na podrażnienia i przetarcia skóry spowodowane świądem może dojść do wtórnego nadkażenia bakteryjnego wymagającego specjalistycznego leczenia antybiotykami.
Powiązane artykuły:
Leczenie grzybicy >>
Żywienie w grzybicy >>
Kogo najczęściej dotyka grzybica >>
Bibliografia:
- Błaszczyk-Kostanecka M., Wolska H.: Dermatologia w praktyce. PZWL: Warszawa, 2009.
- Jabłońska S., Majewski S.: Choroby skóry i choroby przenoszone drogą płciową. PZWL: Warszawa, 2005.
- Weller R., Hunter J., Savin J., Dahl M.: Dermatologia kliniczna. Wyd. Czelej: Lublin, 2011.
- Kaszuba A., Adamski Z.: Poradnik lekarza praktyka. Dermatologia. Wyd. Czelej: Lublin, 2012.
- Nordqvist C., University of Illinois-Chicago, School of Medicine: An Introduction To Ringworm And How To Treat It, [http://www.medicalnewstoday.com/articles/158004.php].
- Ringworm and other fungal infections, [http://www.nhs.uk/Conditions/Ringworm/Pages/Introduction.aspx].
- Ringworm, [https://www.aad.org/public/diseases/contagious-skin-diseases/ringworm].
