Dezynfekcja butów – jak i czym odkazić buty?
Przedstawione poniżej treści nie mają charakteru promocyjnego. Ich wyłącznym celem jest edukacja i podniesienie poziomu wiedzy odbiorcy na temat zdrowia. Należy jednak pamiętać, że żadna z informacji nie może zastąpić porady lekarskiej lub konsultacji z farmaceutą.
Dezynfekcja butów to nie tylko element pielęgnacji obuwia, ale również higieny stóp. Czemu dokładnie służy, jak często ją przeprowadzać i jakich preparatów używać?
Co to jest dezynfekcja butów?
Higiena stóp jest dla każdego codziennym wyzwaniem pielęgnacyjnym. Stopy, dźwigając ciężar całego ciała, stale narażone są na zaburzenia ukrwienia, otarcia, odgniecenia i inne – mniejsze lub większe – uszkodzenia. Ponadto, w północnym klimacie, gdzie przez większość roku temperatura za oknem wymusza chodzenie w zakrytych butach, dostęp świeżego powietrza jest do nich znacząco ograniczony. Nogi w takim obuwiu często się pocą, a ciepłe, wilgotne środowisko sprzyja namnażaniu rozmaitych drobnoustrojów.
Aby utrzymać odpowiedni poziom higieny stóp, nie zawsze wystarczy samo mycie raz czy dwa razy dziennie. Są sytuacje, w których stopy wymagają szczególnego traktowania. Np. latem, gdy w upały musimy chodzić do pracy w zakrytych butach ze względu na obowiązujący dress-code lub gdy pojawia się jakaś dolegliwość czy infekcja i konieczne staje się wdrożenie praktyk niwelujących dokuczliwe objawy, jak świąd, pieczenie, podrażnienia.
Jednym z elementów dbania o stopy, o którym niestety dość często się zapomina, jest dezynfekcja butów – czynność mająca na celu pozbycie się z ich wnętrza wszelkich szkodliwych drobnoustrojów. Pozwala ona, nawet po długich godzinach używania butów, pozbyć się powstałej w nich niekorzystnej mikroflory.
Dezynfekcja obuwia powinna być wykonywana regularnie. Tylko wówczas jest skuteczna i hamuje rozwój w butach bakterii oraz grzybów, wywołujących niekiedy przykre dla stóp dolegliwości. Należy stosować ją bez względu na porę roku i rodzaj noszonego obuwia. Przyda się zarówno kozakom, do których wnętrza powietrze ma wyjątkowo ograniczony dostęp, jak i sandałkom czy klapkom, gdy ich spody w upalne dni szybko ulegają przepoceniu i zawilgoceniu.
Odkażanie butów jest szczególnie ważne w przypadku tych, których nie można w całości wyprać. O ile mycie z zewnątrz ma przede wszystkim cel estetyczny, o tyle dezynfekcja wnętrza wpływa korzystnie na higienę, kondycję i zdrowie stóp. Jej zaniechanie może mieć negatywne skutki dla skóry oraz paznokci i przyczyniać się do powstawania różnych infekcji, w tym – trudnej do wyleczenia – infekcji grzybiczej.
Dezynfekcja butów po grzybicy
Grzybica stóp lub paznokci najczęściej przenoszona jest w miejscach publicznych, gdzie chodzi się boso – na basenie, w saunie, na plaży. To choroba, którą łatwo się zarazić – wystarczy kontakt skóry z drobnoustrojami, by po niedługim czasie pojawiły się objawy. Jej leczenie natomiast bywa trudne i długotrwałe.
Niekiedy (gdy infekcja dopiero się zaczyna i obejmuje swym zasięgiem niewielki obszar) wystarczy zastosowanie środków dostępnych w aptekach bez recepty: na paznokcie – w formie lakierów, na skórę – w postaci kremów. Jeśli jednak grzybica jest bardziej zaawansowana, niezbędne może okazać się specjalistyczne leczenie ogólnoustrojowe, np. w postaci leków doustnych. Czasem, celem dobrania skutecznej terapii, konieczne jest wykonanie odpowiednich badań.
Leczenie grzybicy stóp u osób, które wiele godzin dziennie spędzają w zakrytych butach, może być wyjątkowo trudne. Dostęp powietrza wspomaga leczenie wszelkich infekcji skórnych, a w takim wypadku jest on bardzo ograniczony. Jak w takiej sytuacji można wspierać leczenie? Bardzo istotne jest systematyczne odgrzybianie butów. Najlepiej wykonywać je po każdym ich użyciu, żeby stale hamować namnażanie chorobotwórczych grzybów.
Preparat do dezynfekcji obuwia przy grzybicy musi wykazywać działanie grzybobójcze (nie tylko grzybostatyczne), co warto uwzględnić przy jego wyborze. Nie wszystkie środki tego rodzaju posiadają w swym składzie substancje zwalczające grzyby chorobotwórcze. Niektóre z nich działają tylko antybakteryjnie, odświeżają buty i niwelują w nich brzydki zapach.
Czasami po wyleczeniu grzybicy, zaleca się wręcz wymienić buty na nowe. Szczególnie dotyczy to butów noszonych bez skarpet – klapek i sandałów, których kontakt z zainfekowaną skórą jest bezpośredni. Zdarza się, że tylko wymiana obuwia zminimalizuje ryzyko nawrotu choroby.
Jak zrobić dezynfekcję butów?
Dezynfekcję butów można przeprowadzić na kilka różnych sposobów. Można stosować je wymiennie lub znaleźć jeden, najskuteczniejszy i najwygodniejszy dla siebie i stosować go regularnie. Najprostszy sposób to spryskiwanie wnętrza sprayem do dezynfekcji obuwia. Spray taki można kupić w drogerii lub sklepie obuwniczym, jednak przed wybraniem jednego warto zapoznać się z jego działaniem opisanym z reguły na opakowaniu i dostosować go do własnych potrzeb. Niektóre spraye bowiem mają tylko działanie odświeżające i redukujące przykry zapach, inne – działają antybakteryjnie, jeszcze inne – grzybobójczo. Wybór zależy od tego, do jakiego rodzaju obuwia ma być stosowany oraz jakie potrzeby indywidualne mają stopy – jak intensywnie się pocą, czy dotknięte są jakimiś infekcjami itd.
Inną skuteczną metodą na pozbywanie się z wnętrza obuwia chorobotwórczych drobnoustrojów jest ozonowanie butów. Jednak, aby je wykonać, trzeba posiadać specjalną suszarkę z funkcją ozonowania. Urządzenie takie można kupić w sklepach internetowych za ok. 200 zł. Jest to opłacalny zakup np. dla osób uprawiających sport, które z problemem przepoconego obuwia borykają się nawet kilka razy w tygodniu. Suszarka posiada zazwyczaj dwa wyprofilowane elementy, na które nakłada się buty.
Urządzenie to działa posiada kilka funkcji:
- osusza przepocone lub przemoczone wnętrza butów,
- eliminuje brzydki zapach,
- zabija bakterie,
- działa grzybobójczo.
Ozonowanie bywa skuteczniejsze niż preparat do dezynfekcji obuwia, ponieważ tłoczony ozon dociera nawet do najtrudniej dostępnych miejsc.
Czasem dermatolodzy mogą zalecić pacjentowi dezynfekcję obuwia za pomocą formaliny. Polega ona na włożeniu zamoczonego w roztworze formaliny tamponu z waty do wnętrza butów, a następnie szczelnym zamknięciu butów w worku foliowym przez 48 godzin. Ograniczeniem tego typu działań jest intensywny i drażniący zapach formaliny, konieczność wietrzenia obuwia przed założeniem i ewentualna alergizacja. Jako profilaktykę reinfekcji grzybiczej zaleca się po leczeniu stosowanie specjalnych pudrów zawierających substancje przeciwgrzybiczne.
Istnieją także domowe sposoby na dezynfekcję butów, jak np. wkładanie ich – zamkniętych szczelnie w foliowym woreczku – do zamrażarki. Ujemne temperatury zabijają niektóre szkodliwe mikroorganizmy. Techniki takie nie dają jednak stuprocentowej gwarancji usunięcia wszystkich bakterii i grzybów, dlatego nie zaleca się ich osobom borykającym się z infekcjami skóry lub paznokci.
Powiązane artykuły:
Stopa atlety – czym jest? Przyczyny i leczenie >>
Grzybica stóp - jak ją rozpoznać i leczyć? >>
Zadbane stopy - paznokcie i pięty. Jak dbać? >>
Bibliografia:
- D. Trzmiel, A. Lis-Święty, B. Bergler-Czop, Klinika zakażeń grzybiczych skóry i jej przydatków w praktyce lekarza rodzinnego – problem ciągle aktualny, w: Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 2011, Tom 17, Nr 4, 212-217.
- B. Gradowicz, Grzybica paznokci. Czynniki ryzyka, profilaktyka, metody leczenia i pielęgnacji, w: Kosmetologia estetyczna, 5 / 2019 / vol. 8.
- Leczenie powierzchownych zakażeń grzybiczych – rekomendacje ekspertów Sekcji Mikologicznej Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego. Przegląd Dermatologiczny 2015; 102, 305-315.